Lohusalýkta Meme Bakýmý

Hamilelikle birlikte memede büyük deðiþimler ortaya çýkar. Memeler büyür, sertleþir ve nodüler yapýlar ele gelir. Bunlar memedeki salgý bezlerinin geliþmesi nedeni ile oluþur. Bu deðiþmeler memede ufak tefek aðrýlara neden olabilir.Yine uygun bir sutyen kullanmak ve hijyene önem vermek gerekir. Bu dönemde meme cildinde çatlaklar oluþabilir, bunlara engel olmak için hamileliðin baþýndan itibaren çatlak önleyici kremler kullanýlmalýdýr.

Doðumla birlikte memenin esas görevi baþlar. Doðum esnasýnda salgýlanan hormonlar, annenin çocuðun sesini duymasý ve çocuðun meme baþýný emerek uyarmasý, süt salgýlayýcý hormonu yani ploraktini harekete geçirir ve süt yapýmý ile salgýsý baþlar. Bildiðimiz gibi yeni doðanýn emzirilmesi onun saðlýðý yönünden çok önemlidir. Yeni doðan yeni çevresine, annesinin sütü sayesinde adapte olur. Anne sütü yeni doðan için, gerek besin deðeri gerekse sindirim sistemine uygunluðu ile en ideal besindir ve içindeki baðýþýklýk elemanlarý ile bebeði mikroplardan korur. Emzirmek çocuðun psikolojisi içinde çok önemlidir. Çünkü emzirme aný çocuðun annesini çok yakýn hissettiði ve onunla bir bütün olduðu, güven duygusu, sevgi duygusu ve anne sýcaklýðýnýn en yoðun yaþandýðý andýr. Emzirmek ayný zamanda annenin saðlýðý için de çok önemlidir. Çünkü emziren kadýnýn rahmi daha çabuk küçülerek normal haline daha çabuk döner, yine emzirmek memede kanser baþta olmak üzere pek çok hastalýðýn riskini azaltýr. Özetle emzirmek hem anne hem de çocuk için elzemdir. Emzirme döneminin saðlýklý ve uzun süreli olabilmesi için bazý kurallara uymak gerekir.

Yeni doðan birinci ayda o istedikçe emzirilir, sonraki aylarda da iki saatten daha sýk olmamak koþuluyla çocuðun açlýk durumuna göre üç dört saatte bir emzirmek gerekir. Her seferinde her iki memede yaklaþýk 15' er dakika civarýnda emzirilmelidir. Sonuçta görüldüðü gibi 24 saat içinde çocuðu 6 - 7 kez emzirmek gerekecektir. Emzirmeden önce eller mutlaka yýkanmalý ve meme baþlarý ýlýk temiz su veya karbonatlý su (1 bardak kaynamýþ soðumuþ suya bir çay kaþýðý karbonat) ile temizlenmelidir.

Temizlemek için kullanýlacak pamuk veya gazlý bez hiçbir zaman suya batýrýlmamalý, su temiz bir þiþeden pamuða dökülmelidir. Bu iþlemleri takiben meme baþýna E vitaminli kremler veya daha ekonomik ve pratik bir çözüm olarak sütten bir miktar saðarak sürülür ve meme baþý kuruduktan sonra temiz gazlý bir bez veya meme pedi konularak sutyen giyilir. Meme baþýný kapamadan önce mutlaka iyice kurutmak gerekir, çünkü nemli ortamda çatlaklar daha kolay oluþur ve mikroplar daha kolay ürer. Eðer çocuk emdikten sonra memede hala süt kalmýþsa temiz kaynatýlmýþ bir tirle veya süt pompasý ile boþaltýlmalýdýr. Asla memede dört beþ saatten fazla sütün kalmasýna ve yumrular oluþmasýna izin verilmemelidir. Çünkü memede biriken bu süt mikroplar için çok uygun vasat teþkil eder. Hele birde meme baþýnda çatlaklar oluþmuþsa buradan mikroplarýn içeriye giriþi daha da kolaylaþacaktýr. Genel vücut hijyenine çok dikkat etmek gerekir, mümkünse her gün banyo yapmak, çamaþýrlarý her gün deðiþtirmek uygun olur.

Özellikle emzirmeye yeni baþlanan dönemde meme baþýnda çatlaklar oluþabilir. E vitaminli kremler veya sütün kendisi bu çatlaklarý engelleyebilir fakat bazen de her þeye raðmen bu çatlaklar oluþur, emzirme esnasýnda çok acýrlar ve kanayabilirler. Bu durumlarda meme baþý temizliðini karbonatlý su ile yapmayý tercih etmek gerekir ve emzirme iþleminden sonra meme baþý hava ile iyice kurutulmalýdýr. Eðer acý ve kanama çoksa, tek tek memeler dinlenmeye sevk edilir ve süt pompa ile çekilir. Yani bir emzirmede bir meme emzirilir, diðeri pompa ile boþaltýlýr, diðer emzirmede tersi yapýlýr. Pompa ile çekilen süt çocuða verilebilir. Çocuða biberonla süt verileceði zaman çok küçük delikli emziði olan biberonlar tercih edilmelidir. Yoksa çocuk biberonun rahatlýðýna alýþýr ve memeyi býrakýr. Eðer meme baþýndaki çatlaklar kötüleþir ve emzirmeye olanak vermeyen bir hal alýrsa doktora baþvurmakta yarar vardýr. Memelerde yumrular oluþursa ve pompa ile bunlar boþaltýlmazsa, hele birde bu yumrular aðrýmaya baþlarsa ya da memede kýzarýklýk, sýcaklýk meydana gelirse hiç vakit kaybetmeden doktora gitmek gerekir. Çünkü bu bulgular bir enfeksiyonun baþladýðýný gösterir, erken dönemde basit antibiyotikler ile enfeksiyon tamamen geçer. Oysa enfeksiyon ilerleyip apseleþirse bu kez cerrahi müdahale enfeksiyon kontrol altýna alýnamazsa sütü kesmek bile gerekebilir. Bu da çok gerekli bir sürecin hazin sonu demek olur.

Emzirme döneminde de sutyen seçimi önemlidir. Sutyen giymemek memelerin çabuk deforme olmasýna neden olur. Yine bu dönemde meme cildinin çatlamasýný engellemek için ilk ay çatlak önleyici kremler sürmeye devam etmelidir

Gebelikte ve emzirme döneminde de normal dönemdeki memedeki gibi kitleler ve hatta kanser oluþabilir. Bu nedenle gebelikte ve emzirme döneminde memede yumrular fark edildiðinde basit bir süt birikmesi olarak algýlayýp ihmal edilmemelidir. Memeyi saðdýktan sonra geçmeyen yumrular enfeksiyon nedeni olabileceði gibi memede bir tümörün belirtisi de olabilir. Bu nedenle mutlaka doktora baþvurulmalýdýr.