1. AY HAMÝLELÝK >>2. AY HAMÝLELÝK >>3.AY HAMÝLELÝK
4.AY HAMÝLELÝK >>5. AY HAMÝLELÝK >>6.AY HAMÝLELÝK
7.AY HAMÝLELÝK >>8. AY HAMÝLELÝK >>9.AY HAMÝLELÝK
Sizdeki deðiþiklikler
- Rahim kaslarýnýn ve baðlarýnýn sürekli basýncý nedeniyle göðsünüzün aþaðý kýsmýnda aðrý hissedebilirsiniz. Bebek hareketleri güçlü ve düzenlidir, ancak rahim içindeki alan daraldýðý için hareketleri azalmýþtýr.
- Bebeðin ölçüleri özellikle sýrtýnýzýn alt kýsmýna ve mide bölgesine doðru geniþleyerek büyür. Kasýklarýnýzda ve leðen bölgesinde karýncalanma, uyuþma hissedebilirsiniz.
- Yalancý doðum sancýlarý da denen Braxton Hicks kasýlmalarý artabilir.
- Rahat uyuma pozisyonu bulmakta zorlanabilirsiniz, nefes darlýðý olabilir. Yan tarafýnýza uzanýp bacaðýnýzý diðerinin üzerine atarak daha rahat uyumanýza yardýmcý olabilir. Bu pozisyonda, bacaklarýnýzýn arasýna yastýk koymayý deneyebilirsiniz, bu þekilde uyuma ayaklarýnýzdaki þiþliði azaltýp dolaþýmý arttýracaðýndan rahat etmenize yardýmcý olabilir.
- Bebeðin baþý aþaðýya doðru ilerledikçe, daha sýk idrar ihtiyacýnýz olacaktýr. Gülerken, öksürürken idrar kaçýrabilirsiniz.
- Basur ve mide ekþimeleriniz, hazýmsýzlýk, þiþkinlik þikayetleriniz olabilir.
- Göbek çukurunuz düzleþebilir, dýþarý çýkabilir ancak endiþelenmeyin, doðumdan sonra düzelir.
- Kendinizi aðýr ve hantal hissedebilir, çabuk yorulmaya baþlayabilirsiniz, sýk sýk dinlenmeye çalýþýn.
- Diþeti kanamalarýnýz, burun týkanýklýðý olabilir.
- Beyazýmsý vajinal akýntýnýzýn kývamý koyulaþabilir.
- Elleriniz, ayaklarýnýz, bilekleriniz ve yüzünüzde þiþlik olabilir. Bolca su içmelisiniz.
- Bacaklarýnýzda varisler olabilir.
- Göðüslerinizden daha bol miktarda colostrum gelebilir.
- Sakarlaþmýþ, dalgýnlaþmýþ olabilirsiniz.
- Kilonuz 1.5-2 kilo kadar artabilir, bebeðinizin besin gereksinimleri doruktadýr ve doðum öncesi son büyüme ataðý göstermektedir.
- Bebeðin saðlýðý ve doðumla ilgili kaygýlarýnýz olabilir, artabilir, heyecanlanabilirsiniz.
Bebeðinizdeki deðiþiklikler
- Bebeðiniz büyür ve tekmelerini daha güçlü hissedersiniz.
- Dýþarýdaki sesleri duyar, gözleri açýktýr., karanlýk ve aydýnlýðý ayýrt edebilir.
- Bebeðiniz hýzla büyür, tekmelerini giderek daha güçlü hissedersiniz.
- Kemikleri sertleþmeye devam eder.
- Amniyon sývýsýnýn en fazla olduðu dönemdir.
- Cilt rengi kýrmýzýdan pembeye dönmeye baþlar, deri altýnda yað tabakasý oluþmaya baþlamýþtýr.
- Baðýþýklýk sistemi geliþmeye , kendi antikorlarýný üretmeye baþlamýþtýr.
- Bebeðiniz bu dönemde doðarsa, yeterince geliþmiþ olup hayatýný sürdürebilir.
- Bebeðinizin boyu 40-45 cm civarýnda, aðýrlýðý 2000-2500 g civarýndadýr.
Muayene ve laboratuar tetkikleri:
- Kan basýncý ve kilonuz ölçülmeli.
- Ýdrar tetkiki yapýlmalý.
- El ve ayaklarýn, bacaklarýn muayenesi yapýlmalý.
- Fundus yüksekliðine bakýlmalý.
- Fetus kalp atýþlarý muayene edilmeli.
- Karýn muayenesi ile bebeðin pozisyon ve ölçülerine bakýlmalý.
- Kan grubu Rh negatif ise, Rh titrasyonu için kan testleri yapýlmalý.
Kan Uyuþmazlýðý
"Kan uyuþmazlýðý" genel kanýnýn aksine, karý koca arasýnda deðil, gebelik döneminde anne ile karnýndaki bebeði arasýnda söz konusu olabilen normal dýþý bir durumdur. Hangi kan gruplarý arasýnda ve nasýl bir uyuþmazlýk olduðunu anlatmadan önce kan gruplarýný tanýmlamak gerekir. Kanýmýzda oksijen taþýmakla görevli kýrmýzý kan hücrelerinde bulunan proteinler esas alýndýðýnda klasik olarak dört ana kan grubu tanýmlanýr: "A", "B", "AB" ve "O" grubu .. Bir de "Rh" söz konusudur. Birey, "D" proteinine sahipse Rh pozitif (+), deðilse Rh negatif (-) olarak ifade edilir. Rh (-) kiþilerin vücudunda D proteini hiç yoktur ve baðýþýklýk sistemi için tamamen yabancý bir maddedir.
Normal koþullarda hamilelik döneminde anne ve bebeðin kanlarý birbirine karýþmadan plasenta (eþ) aracýlýðýyla oksijen, karbondioksit ve besi öðelerinin karþýlýklý alýþveriþi gerçekleþtirilir. Anne Rh (-), bebek Rh (+) ise ilk gebelikte herhangi bir sorun olmaz. Bebek doðarken zedelenen damarlardan bir miktar bebek kaný, Rh (-) annenin kanýna karýþabilir. Böylece annenin baðýþýklýk sistemi tamamen yabancýsý olduðu bir proteinle, "D" proteini ile tanýþýr ve ona karþý tepki geliþtirir. O maddeyi tanýmadýðý için yok etmek ister. Beyaz kan hücrelerinin D proteinini yok etmek üzere ürettiði -o maddeye özgü- sývýsal maddeleri (antikorlar) kullanarak hedefine ulaþýr. Annenin kanýnda bir tane bile bebek kan hücresi kalmaz, tümü yok edilir. Bu savaþ sona erdiðinde geriye "anti-D antikorlarý" adý verilen sývýsal maddeler ve bunlarý gereksinim duyulduðunda her an yeniden üretebilecek akýllý beyaz kan hücreleri kalýr. Ýkinci gebelikte çocuk eðer yine Rh (+) kana sahipse annenin kanýnda hazýr bulunan bu sývýsal maddeler (antikorlar) kolayca plasenta (eþ) engelini aþarak anne karnýndaki bebeðin kanýna karýþýrlar. Bebek kýrmýzý kan hücreleri yok edilmeye baþlanýr. Çocuðun kemik iliði, karaciðer ve dalaðý yok edilen kýrmýzý kan hücrelerinin yenilerini üretir ve eksilen kaný yerine koyar. Bu aþýrý kýrmýzý kan hücresi yýkýmý ve yapýmý sürecinde "bilirubin" adý verilen ve fazlasý zararlý olan bir madde açýða çýkar, bebekten anneye geçer, annenin karaciðeri tarafýndan yok edilir. Bebeðin karaciðeri henüz bu maddenin tümünü zehirsizleþtirebilecek kadar geliþmemiþtir. Eðer üretilen kýrmýzý kan hücresi miktarý yok edilenden az olursa sonuçta bebek aðýr bir kansýzlýða maruz kalýr, hatta ölebilir. Eðer arada bir denge varsa bebek bir ölçüde kansýzlýkla doðar veya saðlýklý olarak dünyaya gelir. Sorun asýl o zaman belirginleþir. Çünkü kan hücreleri hala parçalanmakta, yenileri yapýlýrken gereken maddeler anneden temin edilememekte, çocuk kendi depolarýný kullanmaktadýr. Üstelik açýða çýkan sarý boyar madde niteliðindeki "bilirubin" bebeðin karaciðeri tarafýndan yeterince vücuttan uzaklaþtýrýlamamaktadýr. Kanda belli bir düzeyi aþan "bilirubin" göz aklarýna, cilde ve sonunda asýl zararýný gösterdiði beyin ve sinir sistemine yerleþerek yaþamý tehdit etmektedir. Yeni doðan sarýlýðýnýn aðýr þekillerinde, tedavi edilmeyen çocuklarda adalelerin sertleþmesi, zeka geriliði gibi kimi geri dönüþümsüz sinir sistemi bozukluklarý meydana gelmektedir.
Yeni doðan sarýlýðý olan bebeklerde sarý boyar madde "bilirubin"i vücuttan daha kolay uzaklaþtýrmak için belli bir dalga boyundaki ultra viyole (kýzýl berisi) ýþýnlarý kullanýlmaktadýr. Bebeklerin uygun sýcaklýk ortamý saðlayan kuvöz ya da yataklarda ultra viyole ýþýðýyla tedavisine "fototerapi" denir. Yeterli olmadýðýnda bebeðim göbek kordonundan takýlan bir sistemle, uygun bir Rh (-) kanla "kan deðiþimi" iþlemi gerçekleþtirilerek yaþamsal tehlike atlatýlýr. Geç kalýnan durumlarda araz kalmasý olasýdýr. Körlük, þaþýlýk, saðýrlýk, felç gibi ..
Mademki kan uyuþmazlýðý ve sonuçlarý bu kadar aðýr olabiliyor, o halde Rh (-) anneler için koruyucu bazý önlemler alýnmasý gereklidir. Bir anne adayý eðer Rh (-) kana sahipse, ilk doðum, kürtaj ya da düþüðünden hemen sonra, bebeðinden kendisine o anda geçmiþ olabilecek Rh (+) bebek kan hücrelerine karþý annenin baðýþýklýk sisteminde tepki oluþmadan önce giriþimde bulunulmalýdýr. Bunun için özel olarak hazýrlanmýþ bir serum vardýr: "Anti-D Ýmmun Globulin". Bu madde doðumdan (ya da düþük veya kürtajdan) hemen sonra anneye kaba etten iðne þeklinde yapýlmalýdýr. "Anti-D Ýmmun Globulin" kana karýþýr, bebekten geçmiþ olan Rh (+) kan hücrelerini derhal yok eder. Annenin baðýþýklýk sistemi ne olduðu anlamadan iþlem tamalanýr. Bir süre sonra "Anti-D Ýmmun Globulin" doðal ömrünü tamamlar ve kanda yok olur. Oysa anne kendisi "antikor" geliþtirmiþ olsaydý bu sývýsal madde uzun süre kanda kalacak, gerekirse onu yeniden üretebilme yeteneði olan beyaz kan hücreleri tarafýndan eksikliði tamamlanacaktý. Pasif olarak verilmiþ olan "Anti-D" için eksikliðin tamamlanmasý diye bir konu söz konusu deðildir. Zamanla yok olan "Anti-D Ýmmun Globulin" bu sayede annenin sonraki hamileliklerinde çocuk için bir sorun oluþturamaz. Yalnýz unutulmamasý gereken bir konu bu immun globulinin herbir gebeliðin son bulumunda yeniden uygulanmasýnýn gerekliliðidir. Kan uyuþmazlýðý genel olarak ilk bebekte sorun oluþturmaz. Sonraki Rh (-) çocuk için zaten bir problem yoktur.
Rh uygunsuzluðu kadar aðýr seyretmese de "kan gruplarý" arasýnda da uygunsuzluk söz konusu olabilir. Genellikle annenin "O" bebðin "A", "B" veya "AB" olduðu durumlarda meydana gelir. Farklý mekanizmalarla ama ayný ayný prensiplere dayanan süreçler yaþanýr. Fakat daha seyrek olarak yaþamý tehdit eden boyutlara ulaþýr.
Sonuç olarak Rh (-) olan annelerin Rh (+) doðabilecek çocuklarý için önceden hazýrlýklý olunmalýdýr. Eðer anne ve baba her ikisi de Rh (-) iseler genetik kurallarýna göre Rh (+) bebekleri olamaz. Eðer anne Rh (-), bab Rh (+) ise çocuk Rh (-) de olabilir, Rh (+) de. Bu genel bilgi de göz önünde bulundurulmalý, doðum sonrasý bebek kan grubu tayin edilmelidir. Anne Rh (-), bebek de Rh (-) ise uygunsuzluk yoktur, anneye anti-D immun globulin yapmak gerekmez. Annenin Rh (+) olduðu durumlarda çocuðun Rh'ý ne olursa olsun Rh uygunsuzluðu olmaz. Eðer anne ve baba her ikisi de "O" grubu kana sahiplerse çocuklarý mutlaka "O" grubu olur. Bu durumda anne ve bebek arasýnda grup uygunsuzluðu olamayacaðý açýktýr. Anne "O", baba "A" ise çocuk "O" veya "A"; anne "O", baba "B" ise çocuk "O" veya "B"; anne "O" baba "AB" ise çocuk "A" veya "B" olur ama "O" veya "AB" olamaz. Annenin "A" ya da "B" olduðu, çocuðun "B" ya da "A" olduðu durumlarda uyuþmazlýk nadirdir, hafif seyreder. Ayrýca bazý alt kan grubu uygunsuzluklarýnda, hatta hiçbir uygunsuzluðun olmadýðý kimi sýra dýþý durumlarda kan uyuþmazlýðýyla benzer klinik tablolar görülebilir, yenidoðan sarýlýðý meydana gelebilir.
Saðlýklý bir bebek dünyaya getirmek için gebelikte saðlýklý ve düzenli izlem ön koþuldur. Anne baba adaylarý, kadýn hastalýklarý ve doðum uzmaný ile çocuk saðlýðý ve hastalýklarý uzmaný arasýnda iþbirliði bu sürecin temelini oluþturmaktadýr. Uygun bir gebelik yönetimi ve doðuma uzman gözetiminde hazýrlýk, kan uyuþmazlýðý gibi yaþamsal bir sorunun bile kolaylýkla halledilmesini saðlayacaktýr.