Hamilelik Diyabeti

Ýstatistiklere göre hamile kadýnlarýn %7�sinde gebelik diyabeti görülüyor. Gebeliðin 2. veya 3. Üç ayýnda ortaya çýkan gestasyonel diyabet diyet ve bazý olgularda gerekirse insulin ile tedavi ediliyor. Gebelik sýrasýnda plasentadan salgýlanan ve insülin hormonunun etkilerini azaltan hormonlar ve gebelik haftasý ilerledikçe artan vücut aðýrlýðý nedeniyle geliþen insulin direnci glikoz metabolizmasýnýn bozulmasýna yol açýyor. Bu diyabetin nispeten iyi bir özelliði genellikle doðumdan sonra tamamen normale dönmesidir. Ancak daha sonraki gebeliklerde tekrarlama riski yüksektir. Ayrýca bu kadýnlar prospektif olarak 10-15 yýl izlendiklerinde neredeyse %50�sinde tip 2 diyabet geliþtiðini biliyoruz.

Diyabetik gebeliklerin yaný sýra gebelik döneminde ortaya çýkan diyabet de hem annenin hem de bebeðin saðlýðý açýsýndan risk yaratabiliyor. Bebek, daha önceden diyabetli anne çocuklarýna benzer þekilde perinatal dönemde sorunlarla karþýlaþabiliyor. Bebekte hipoglisemi, solunum sýkýntýsý, solunum yetmezliði, elektrolit denge bozukluðu ve obezite riski artabilir. Ayrýca bu anne adaylarýnda hipertansiyon ve gebelik toksemisi riski de biraz artmýþtýr, ki bu da bebeði doðrudan olumsuz etkilemektedir.

Gestasyonel Diyabet tanýsý nasýl konur?
Herþeyden önce anne adayýnýn risk derecesi belirlenmesi gerekiyor. Obezite, daha önceki gebeliklerinden birinde gestasyonel diyabet geliþimi, glikozüri, ailede diyabet öyküsü bulunmasý ve anne yaþýnýn 25�i aþtýðý durumlar yüksek riskli kabul ediliyor. Bu durumda gebeliðin ilk aylarýnda gestasyonel diyabet tarama testinin uygulanmasý gerekiyor. Anne adayý yüksek risk grubunda deðilse tarama testinin rutin olarak 24.-28. Gebelik haftalarýnda uygulanmasý en geçerli yöntem. Tarama testleri modern merkezlerde iki aþamalý olarak yapýlýyor.

Ýlk aþamada gebe kadýna günün herhangi bir saatinde 50 gr glikoz içeren sývý içiriliyor ve 1 saat sonra kan glikoz düzeyi ölçülüyor. Kan þekeri düzeyinin 140mg/dl�yi aþmasý durumunda, birkaç günlük zengin karbonhidratlý beslenmeyi takiben anne adayýna tarama testinin ikinci aþamasý olarak oral glikoz tolerans testi (OGTT) uygulanýyor.

Ýkinci aþama OGTT testi 100 gr glikoz ile 3 saatte veya 75 gr glikoz içirilerek 2 saatte yorumlanabiliyor.

Gestasyonel Diyabet Tanýsýnda OGTT yorumu:

100 gr glikozlu test : Normalde kan þekeri aþaðýda belirtilen rakamlarý aþmaz. En az iki noktada normal rakamlarýn aþýlmasý durumunda gestasyonel diyabet tanýsý konulur.

Açlýk kan þekeri : 95 mg/dl
1. saat kan þekeri : 180 mg/dl
2. saat kan þekeri : 155 mg/dl

75 gr glikozlu test : Normalde kan þekeri aþaðýda belirtilen rakamlarý aþmaz. En az iki noktada normal rakamlarýn aþýlmasý durumunda gestasyonel diyabet tanýsý konulur.

Açlýk kan þekeri : 95 mg/dl
1. saat kan þekeri : 180 mg/dl
2. saat kan þekeri : 155 mg/dl

Tedavinin ilk basamaðý beslenme düzeninin gözden geçirilmesidir. Gebelik öncesi diyabeti bulunan anne adaylarýna benzer bir diyet uygulanýr. Kilo baþýna 25-35 kcal/kg planlanýr. Açlýk ve tokluk kan þekeri profiline göre týbbi beslenme tedavisi yeterli olmuyorsa insulin tedavisine baþlanmalýdýr. Ýnsulin gereksinimi gebelik öncesi diyabeti bulunan anne adaylarýna kýyasla çok daha düþüktür. Genellikle günde 2-3 doz olarak tedavi planlanýr.

Gestasyonel diyabetlinin tedavisinde hedef:

açlýk kan þekerinin 95 mg/dl�yi ,
tokluk kan þekerlerinin öðün sonrasý 1. Saatte 140 mg/dl�yi,
2. Saatte ise 120 mg/dl�yi aþmamasýdýr.

Normalden büyük olan bebeklerde normal doðum sýrasýnda baþ-pelvis uygunsuzluðu, omuz takýlmasý gibi komplikasyonlar daha sýk yaþanýr. Beklenen doðum aðýrlýðý 4000 gramdan fazla olanlarda sezaryan önerilmelidir.

Yenidoðan bebek anneden gelen yüksek glikoz seviyeleri doðumla birlikte kesildiði için hipoglisemi riski altýndadýr. Bu bebekler yakýn gözlem altýnda tutulmalý ve erken beslenmelidirler, ileriki yaþamlarýnda diyabet geliþtirme ihtimalini taþýrlar.

Gebeliðinde diyabet problemi yaþayan kadýnlarýn doðumdan sonra da hem tedavilerinin hem de diyetlerinin dikkatli bir biçimde planlanmasý gerekiyor.

Doðum sonrasýnda annenin enerji gereksinimi ve beslenmesi yeniden planlanmalý, emzirme döneminde günlük enerji alýmý 300 kalori arttýrýlmalýdýr.