Yeni Vücut Yeni Kimlik

Hatta bir zamanlar östrojen ve progesteron hormonlarýnýn hamile kadýnlarý olumsuz duygu halinden koruduðu düþünülürdü. Fakat son zamanlardaki araþtýrmalar bunun doðru olmadýðýný göstermiþtir. Amerika'da yapýlan araþtýrmalar, hamilelikte her 10 kadýndan birinin depresyon geçirdiðini tespit etmiþtir. 

Hamilelik, hem içinde umudu ve geliþimi içeren bir zaman dilimi hem de kadýnýn kendini kýrýlgan hissedebildiði ve duygusal karmaþanýn yaþandýðý bir zaman dilimidir. Birçok kadýn bu dönemde kontrol edemediði duygusal iniþ-çýkýþlar yaþayabilir. 

Arka Plan

Elbette ki bebeðin oluþtuðu þartlar hamilelik döneminin nasýl geçirileceðini etkiler. Her çift kendilerine ait sebeplerden bebek yapar: Çocukluk hayallerini gerçekleþtirmek için, bir baþkasýný (eþi, ilk çocuðu, anne-babayý) memnun etmek için, biyolojik saate meydan okumak için, evlilikteki doyumu arttýrmak için…Tüm bu sebeplerin hamilelik, doðum ve anne-bebek iliþkisi üzerinde çok önemli etkileri vardýr. Bu sebepler, çocuk sahibi olmak kavramýna farklý noktalardan bakar ve farklý tanýmlamalar yaparlar. Hamilelik sevgi dolu bir iliþkinin meyvesi olsa da, plansýz/kötü zamanlamalý olsa da ya da pahalý ve yýpratýcý bir kýsýrlýk tedavisinin sonucunda gelse de, süreçte yaþanan temel endiþeler aynýdýr: Nasýl olacak? Hamilelik nasýl olacak? Doðum nasýl olacak? Bebek nasýl olacak? Ben nasýl bir anne olacaðým?

Bebeði beklerken aslýnda nasýl bir deneyimi bekliyor olduðunu bilmemek… Belirsizlik. 

Yeni Vücut, Yeni Kimlik

Hamileliðini öðrendiði ilk andan itibaren, anne özgürlüðünün bir kýsmýný kaybetmiþ gibi hissedebilir: Ne yediðine, ne içtiðine, nasýl hareket ettiðine dikkat etmek zorundadýr. Bu kýsýtlamalarla birlikte bebeðin iyi olup olmadýðý, saðlýklý doðup doðmayacaðý, doðumun rahat olup olmayacaðý, iyi anne olup olunmayacaðý hakkýnda endiþeler belirir. Ayný zamanda hamilelik nasýl geçerse geçsin yaþanacak bazý rahatsýz edici durumlar olacaktýr: Mide bulantýlarý, yorgunluk hisleri, aniden bastýran uyku, deðiþken ruh hali, tüm-güçlü hissederken aniden çok kýrýlgan, zayýf ve baðýmlý hissetmek gibi. 

Her trimester (3 aylýk dönemler) kendine ait zorluklar getirir: Ýlk trimesterde anne hamileliði ve bebeði tam olarak hissedememenin sýkýntýsýný ve suçluluðunu yaþayabilir. Deneyimsiz bir hamile olduðu için ne yapmasý ne yapmamasý gerektiðini ayýrt edemeyebilir ve bu yüzden kendisine çok yoðun kýsýtlamalar getirebilir. Düþüklerin çoðu ilk haftalarda gerçekleþtiði için düþük yapma konusunda endiþeler yaþayabilir, bu konu ile ilgili kâbuslar görebilir. Ýkinci trimesterde çocuðun geliþimine bakan ikili ve üçlü tarama testleri anne için stres yaratabilir. Bu testlerde kuþkulu sonuçlar çýkarsa, daha ileri tetkikler yapýlýr ve bebeðin geliþimi hakkýnda kesin sonuçlara varýlýr. Eðer bir zekâ geriliði saptanýrsa, anne-baba hamileliði devam ettirip ettirmeme konusunda karar vermek zorunda kalýrlar. Tüm bu süreç, bebeði kaybetme riskini içerdiðinden, çiftin psikolojik durumunu olumsuz etkiler. 

3. trimester ise annenin bedeninin deðiþtiði ve doðumun yaklaþtýðý dönemdir. Anne, büyüyen karný ve göðüsleri ile birlikte kendini “kadýn”dan çok sadece “anne” olarak görmeye baþlar. Daha önce cinsel obje olan göðüsler sütle dolarak anneliði, bebeði besleme misyonunu üstlenen objeler halini almýþtýr. Bu dönem kadýnýn cinsel kimliðinde bir sarsýntýdýr. Tamamen “anne” görünümünde olan bir kadýnýn cinsel yaþamý sekteye uðrayabilir, kendini çekicilikten uzak algýlayabilir. Cinsel iliþkinin doðumdan sonraki 6 haftadan önce normale dönmesi zordur. Annenin eski cinsel kimliðini hissetmesi ise aylar alabilir. Evlilik içindeki karý-koca rolleri, anne-baba rollerine dönüþür. Rollerin farklýlaþmasý, evlilik için de bir geçiþ dönemidir ve her çift için kolay olmayabilir. 

Hamile kadýnýn arkadaþlýk iliþkilerinde de farklýlýk olabilir. Arkadaþ çevresinde baþka hamile/çocuk sahibi kadýn yoksa, kendini dýþlanmýþ hissedebilir; çocuklu arkadaþlarý ile eskisinden daha yakýn bir iliþkiye girebilir ve çocuksuz arkadaþlarýndan uzakta kalabilir.

Hamile kadýn kendi anne-babasý ile de farklý bir iliþki boyutuna girer. Artýk sadece onlarýn çocuðu deðildir; çocuk sahibi olmaya hazýrlanan bir yetiþkindir. Eðer hamile kadýnýn annesi hayatta deðilse, hamilelik, kaybedilmiþ annenin normalden daha çok özleneceði bir dönem olabilir. 

Kýrýlganlýk

Hamilelik ile birlikte yaþam döngüsü çok daha farkýna varýlýr ve sorgulanýr. Doðum-yaþam-ölüm gibi kavramlar daha somut olarak fark edilir.

Hamile kadýnýn kendi bebeklik dönemine ait terk edilme korkularý su üstüne çýkabilir ve kendini her zamankinden daha fazla korunmaya muhtaç ve zayýf hissedebilir.

Nasýl bir anne olacaðý ile ilgili kaygýlarý yoðunlaþýr. Her hamile kadýn dünyadaki en iyi anne olmak ister. Hata yapmaktan çok korkar ve yoðun suçluluklar yaþayabilir. 

Tüm bu sebeplerden hamilelik çok mutlu bir dönem olsa da, ayný zamanda korkutucudur da.

Kaynak: Klinik Psikolog Gonca Þensözen